1. Kapadokya Montessori
2. Makaleler
3. Gıda Maddelerinin Bilinçli Tüketimi ve Toplumdaki ...

Gıda Maddelerinin Bilinçli Tüketimi ve Toplumdaki Önemi

Çocukluk dönemi yaşamımızın sonraki dönemlerde meydana gelecek davranışlarımızın belirlendiği dönem olup beslenme alışkanlıklarımızın belirlenmesi de buna dahil olmakta, dolayısıyla beslenme alışkanlıklarımızın bu dönemle şekillendiği için çocukluk döneminde beslenme oldukça önem arz etmektedir. Bunun içindir ki başta aileler ve eğiticiler olmak üzere beslenme alışkanlıkları üzerine farkındalığı olmalıdır ki bunu çocuklarının beslenmelerine de uygulayabilmelidir. Çocuklarımız için beslenme de 3 ana öğünün gerekliliğinin yanında ara öğünler de bir o kadar gerekli olmaktadır. Fakat okul dönemindeki çocuklar okulda aile kontrolleri dışında beslendiği için onlara yeterli ve dengeli beslenmeyi okulda da uygulamaları için gerekli bilgilendirme yapılmalıdır. Burada önemli olan hangi gıdadan ne miktarda ne zaman tüketilmesinin doğru ayarlanmasıdır. Doğal gıda maddelerinin normal miktarda tüketiminin hiçbir sıkıntıya sebep vermedikleri halde bilinçsiz ve çok tüketimi sonucu zararlı etkiler ortaya koyabilir.

Ambalajlı gıdalara karşı toplumda giderek artan güvensizliğinde yanlış bir kanı olduğunu söylemekte yarar vardır. Ambalajlı gıdalarda bulunan gıda katkı maddelerinin yaşamımıza dahil olması tuz ve bazı baharatların doğal katkı maddesi olarak kullanmaya başlamamıza kadar dayanıp günümüzde de gelişerek devam etmektedir. Sonrasında gıda sanayisine giriş yapan gıda katkı maddelerinin oluşumunda ise insan sağlığı, gıda kalitesi ve besin değeri gibi birçok önemli unsur dikkate alınmıştır. Hatta gıda katkı maddelerinin insan sağlığı üzerindeki etkilerinden dolayı pek çok kez tartışma konusu olmuş ve bunun üzerine birçok uluslararası kuruluş gıda katkı maddelerinin doğru ve dozunda kullanımı üzerine çalışmalara çok önem vermiştir. Gıda katkı maddelerinin gıdalarda kullanımı ise mevzuatlarla belirlenmiştir. Türkiye’ de ise gıda katkı maddelerinin onayı, izni ve miktarı Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği ile belirlenmektedir. Gıda katkı maddelerinin kullanımında insan sağlığına zarar vermeyecek katkı maddelerinin kullanılması ilk sıradaki hedeftir. Gıda katkı maddelerinin kullanımı sonucunda insan sağlığı ve yaşamını tehlikeye atmaması önem arz etmekte olup gıda katkı maddelerinin kullanım izni ve dozu da bu derece de önemli çok titiz çalışmalar sonucu ortaya konulmakta ve iyi bir denetimden geçmesi gerekmektedir. Her şeyin fazlasının sağlık açısından zararlı olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle gıda katkı maddelerinin de insan vücuduna alınan miktarının belli bir sınırı aşmaması gerekir. Hipokrat’ ın " İlacınız gıdanız, gıdanız ilacınız olsun" sözünde de olduğu gibi her şeyin fazlası zarardır. Suyun faydalı olduğu hatta susuz kalan vücudun zararlar gördüğü şüphesizdir fakat fazla tüketilen suyun dahi zararları vardır bunun içine gıda katkı maddelerini de ekleyebilir ve belirlenen dozda alımının zararlı olmadığının fakat fazla alımının zararlı olduğunu söyleyebiliriz. Aslında burada önemli bir nokta hassas grupların gıda katkı maddeleri de dahil olmak üzere gıda tüketiminde dikkatli davranmalarıdır. Bu hassas grupların içinde olanlardan bir kısmı da şüphesiz çocuklardır. Bu nedenle önemli olan çocuklarımızı bazı gıdaların fazla tüketilmemesi gerektiği konusunda bilinçlendirmeli ve her şeyin kararında tüketilmesi gerektiği konusunda uyarmalıyız. Çünkü çocuklar çok sevdikleri gıda maddelerini bilinçsiz bir şekilde çokça tüketmeye meyilli olabilirler burada iş ailelere ve eğiticilere düşmekte tüketim miktarlarına dikkat edip çocuklara tavsiyelerde bulunmalıdırlar. Hatta mümkün oldukça etiket içeriklerini çocuklarımıza okutarak ve bu alışkanlığı çocukluk çağında kazandırılmaya çalışarak hangi gıdadan ne kadar tüketmesi gerekliğini bilen bilinçli tüketiciler haline getirmeliyiz. Tabi olan çocuklarımıza doğal gıdaları tercih etmek olmakla birlikte şu da unutulmamalıdır ki insan popülasyonundaki ve beraberinde teknolojideki artışla birlikte gıdanın muhafazası, albenisi, dayanıklılığının artması, kalitesinin artması gibi birçok unsur için gıda katkı maddeleri ve de ambalajlı gıdaların hayatımıza girmesi çağımızın bir gereği olmuştur. Bununla beraber açık ve denetimsiz gıdalar yerine denetimlerden geçen ve güvenilir gıda için en temel unsurlardan biri olan ambalajın hayatımızda önemli bir yeri olduğudur. Ve okul çağındaki çocuklarımızı da dışarıda bunlardan uzak tutmaya çalışmanın olanaksız olduğu bunun yerine yasalara uygun ve hijyenik koşullarda üretilen bu gıdalar denetimsiz ve açık gıdalardan daha güvenilir olduğu bilinciyle ambalajlı gıdaları tüketmeyin demek yerine çocuklarımıza bilinçli tüketim eğitimi vermekle bunları bilinçli tüketmesini sağlama sorumluluğu ailelere ve eğiticilere düşmektedir ama tabi ki sağlık açısından imkan olduğu sürece doğal ve katkısız gıda maddelerinin tüketilmesinin en iyisi olduğu asla göz ardı edilmemelidir.

Öğr. Gör. Şükran Temizsoy

Beslenme ve Diyetetik Bölümü Lisans Programı

Sağlık Bilimleri Yüksekokulu